چکیده
کره زمین به طور طبیعی دراثرتابش خورشید گرم می شود ولی گرمای زمین به علت تغییرات بشری با تغییرات طبیعی متفاوت می باشد. درطول یک قرن گذشته، زمین بطور طبیعی 4 درجه سانتی گراد گرمتر شده است. این تغییرات آب و هوایی باعث ایجاد تغییر الگوی بارش، افزایش سطح آب دریاهای آزاد وکاهش سطح آب دریاچه ها وتاثیرات وسیع برروی گیاهان، حیات وحش و زندگی انسان ها خواهد گذاشت.
جیمز هانسن رییس موسسه مطالعات فضایی گوارد درناسا ازاولین افرادی بود که اثر گازهای گلخانه ای را شناسایی نمود. بعدازآن هانس بیل مکبن اولین کتاب “The End Of Nature“دراین زمینه را منتشرکرد که هدف آن مخاطبین عامه بودند واین هشدارها ازسال های قبل بیانگر خطرات زیست محیطی برای آینده بشریت بوده است.
تغییرات اقلیمی باعث ایجاد هرج و مرج هایی درنقاط مختلف جهان شده است مانند هجوم موج گرما به هندوستان و مرگ 6 هزارنفری درشهر چنای ونزاع برسرآب، طوفان های عظیم در مالاوی و موزامبیک وبسیاری ازاتفاقات دیگر که تنها با یک جستجو ساده در اینترنت منابع آن ها یافت می شود.
به گزارش گروهی از محققان که درمقاله Natureمنتشرشده است برای هدف یک ونیم درجه نباید هیچ زیرساخت سوخت های فسیلی در دنیا شروع شود. وبا این حال متاسفانه شاهد ساخت نیروگاه های حرارتی هستیم.
سیلاب های بی سابقه ای که درآخرین روزهای سال 97 ازگلستان تا خوزستان تقریبا تمامی ایران را فراگرفته بود تا خشکسالی هایی که امروزه در مناطق مختلف ایران می بینیم حاصل تغییرات آب و هوایی می باشد.
نشریه ساینتفیک آمریکن درگزارشی به قلم اسکات والمن ضمن گزارشی ازروند معضلات اجتماعی درایران متغیرهای زیست محیطی را عامل اصلی خیلی مشکلات درایران دانسته است. با گذشته چندسال ازاین مقاله شاهد مشکلات گسترده ای درجنوب ایران و نواحی مختلف کشور می باشیم.
ازآن جهت که دنیا به سمت اقتصاد کم کربن درحال حرکت است، تریلیون ها دلار سرمایه گذاری سوخت های فسیلی از نفت تا خودرو بی ارزش خواهند شد وسرمایه گذرانی که در زمینه سوخت های فسیلی فعالیت خواهند دید دچار ضرر می گردند، بنابراین با توسعه تجدیدپذیرها مخالفت خواهند نمود. گرچه برخی از غول های بزرگ نفتی دنیا مانند شرکت توتال به سمت انرژی های تجدیدپذیر رفته اند اما بازهم شاهد موانع جدی دراین زمینه درکشورمان هستیم.
یکی از مسایلی که مخالفان تجدیدپذیرها بیان می کنند قیمت این نیروگاه های می باشد که با توجه به توسعه تکنولوژی دراین زمینه شاهد کاهش قیمت این نیروگاه های بخصوص انرژی خورشیدی وبادی هستیم. دربسیاری ازکشورها قیمت های رقابتی درمقایسه با نیروگاه های حرارتی وجود دارد. به طور مشابه با توجه به کاهش قیمت های باتری شاهد استفاده ازخودروهای برقی طی تا 10 سال آینده خواهیم بود که متاسفانه دراین زمینه نیز زیرساخت های مناسبی در ایران فراهم نشده است.
درگزارشی که در REN21 منتشرشده است سهم انرژی های تجدیدپذیر درمجموع برق تولیدی درجهان تاسال 2035 میلادی به بیش از50 درصد خواهد رسید درصورتی که میزان برق تولیدی توسط انرژی های تجدیدپذیر درکشور ما به 2 درصد هم نرسیده است. همچنین پیش بینی ها حاکی از آن می باشد که تا سال 2050 مصرف برق دو برابر خواهد شد.
توافق پاریس در۱۲ دسامبر۲۰۱۵ یا ۱۱آذر۱۳۹۴ برای مقابله با تغییرات اقلیمی و سرمایه گذاری درجهت اقتصاد کم کربن توسط ۱۹۵ کشور درپاریس مورد توافق قرارگرفت.
هدف ازاین توافق جلوگیری ازافزایش دمای زمین بیش از دو درجه سلسیوس درقرن جاری وتلاش برای محدودیت دما به زیریک ونیم درجه سلسیوس نسبت به سطح آن پیش ازصنعتی شدن است.
متاسفانه شاهد قضاوت های غیرکارشناسی دراین زمینه هستیم که امضای تفاهم نامه توسط کشور ایران را مورد سرزنش قرارمی دهند، درصورتی که روند حرکتی دنیا به سمت تجدیدپذیرها می باشد. و اثرات زیست محیطی ناشی از تغییرات اقلیمی گریبانگیرکشورمانیزخواهد بود که به نسبت مانیزبایدنقش خودرا دررابطه بااین معضل جهانی ایفا کنیم.
در برنامه ششم توسعه کشور توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر ۵۰۰۰ مگاوات در نظرگرفته شده است. که با توجه به تعهدات بین المللی این مقدار تا ۷۵۰۰ مگاوات قابل افزایش می باشد.
دراین خصوص فرصت های مناسبی می تواند برای کشور ما فراهم شود که عبارتند از:
۱-تبدیل ایران به قطب بین المللی انرژی های پاک با استفاده ازمنابع عظیم خورشیدی درمناطق مرکزی و جنوب کشور
۲- جایگزین کردن انرژی های باد-امواج دریا و بخصوص انرژی های خورشیدی، زیست توده و زمین گرمایی
۳-حرکت به سوی اقتصاد بدون نفت –مطابق پیش بینی های جهانی تقاضای نفت تاسال ۲۰۳۰ کاهش خواهد یافت ودرصورت عدم برنامه ریزی صحیح می تواند تهدیدی برای اقتصادهای وابسته به نفت باشد.
هم اکنون چالش های اصلی عدم توسعه تجدیدپذیرها درایران عبارتند از :
1-با توجه به عدم ثبات ارز وتورم زیاد وبحران های ناشی از عدم ثبات اقتصادی درایران وبا توجه به بازگشت سرمایه نیروگاه ها از 4 تا 7سال، بیشترسرمایه گذاری ها درزمینه هایی انجام می شود که بازگشت سرمایه زیر 2 سال داشته باشند. درحالی که IRR(نرخ بازده داخلی) پروژه های خورشیدی بیش از 20 درصد،NPV (ارزش فعلی خالص) مثبت و نسبت سود به هزینه بیش ازیک می باشد.
2-یافتن منابع جدید تامین بودجه تجدیدپذیرها که نیازمند همکاری مسولین است.
3-تعرفه هایی که برای گمرگ درنظرگرفته شده و جلوگیری از واردات پنل که بازار رقابتی آن را ازبین خواهد برد. به نظر اینجانب تعرفه های گمرکی برای واردات پنل های خورشیدی باید به حداقل برسد.
4-پایین بودن تعرفه های حامل های انرژی (قیمت واقعی انرژی هرچند درقدم اول ممکن است معضلات اجتماعی به دنبال داشته باشد ولی باروش های پلکانی و تامین بخش ضعیف جامعه، می توان قیمت های حامل های انرژی را بایک برنامه مشخص وتدریجی به شکل واقعی ارایه نمود.)
5-عدم تخصیص وام های مناسب با درصد بهره پایین و نرخ بهره بالای بانک های نسبت به سپرده ها
6-فرهنگ سازی و عدم توجه به تحقیق و پژوهش
7-تحریم ها وعدم مشارکت شرکت های خارجی درسرمایه گذاری
با توجه به معضلات اجتماعی پیش آمده اخیر در کشور و تغییرات اقلیمی درسراسردنیا، کشور ما نیز باید مانند کشورهای دیگر پیشتاز درصنعت تجدیدپذیر به سمت اقتصاد کم کربن و افزایش استفاده از انرژی های تجدیدپذیر حرکت نماید و با توجه به پتانسیل بالای کشور در زمینه انرژی های خورشیدی از این منبع بی پایان بیشتر بهره ببریم. بنابراین باید در زمینه نصب وراه اندازی، افزایش تحقیق و پژوهش، حمایت از شرکت های متصدی و نخبگان این رشته گام برداریم تا مشکلات کمبود برق وحتی دیگر منابع مانند آب در آینده نزدیک رفع گردد
